Tại Sao Cần Đến Sản Phẩm Khắc Phục Sự Cố Tràn Dầu?
Trước khi tìm hiểu về các loại sản phẩm, chúng ta cần hiểu rõ tại sao chúng lại cần thiết đến vậy. Các sự cố tràn dầu có thể xảy ra bất ngờ tại nhiều địa điểm:
- Trên biển: Từ các tàu chở dầu, giàn khoan, đường ống dẫn dầu dưới biển.
- Trên sông, hồ: Từ tàu thuyền, các cơ sở công nghiệp ven sông.
- Trên đất liền: Từ nhà máy, kho chứa, trạm xăng dầu, xe bồn, đường ống dẫn dầu.
Khi dầu tràn, nó nhanh chóng lan rộng, tạo thành lớp màng mỏng trên bề mặt nước hoặc thấm sâu vào đất. Hậu quả bao gồm:
- Ô nhiễm môi trường: Hủy hoại hệ sinh thái biển, sông, đất, ảnh hưởng đến chuỗi thức ăn.
- Tổn thương sinh vật: Dầu bám vào lông chim, da động vật biển, gây độc khi nuốt phải.
- Ảnh hưởng kinh tế: Thiệt hại ngành du lịch, ngư nghiệp, nông nghiệp, chi phí dọn dẹp khổng lồ.
- Nguy cơ cháy nổ: Đặc biệt với các loại dầu nhẹ, dễ bay hơi.
- Thiệt hại tài sản: Làm bẩn tàu thuyền, công trình ven bờ.
- Tác động đến sức khỏe: Tiếp xúc trực tiếp hoặc hít phải hơi dầu.
Việc sử dụng sản phẩm khắc phục sự cố tràn dầu kịp thời giúp khoanh vùng, thu hồi dầu hiệu quả, ngăn chặn sự cố lan rộng và giảm thiểu đáng kể các thiệt hại kể trên.

Các Loại Sản Phẩm Khắc Phục Sự Cố Tràn Dầu Phổ Biến
Thị trường hiện nay cung cấp đa dạng các loại sản phẩm khắc phục sự cố tràn dầu, mỗi loại có công dụng và ứng dụng riêng biệt. Dưới đây là các nhóm sản phẩm chính:
Phao Quây Dầu
- Công dụng: Đây là tuyến phòng thủ vật lý đầu tiên. Phao quây dầu được sử dụng để bao vây khu vực dầu tràn, ngăn không cho dầu lan rộng ra khỏi phạm vi kiểm soát. Chúng hoạt động như một hàng rào nổi trên mặt nước.
- Đặc điểm: Thường được làm từ vật liệu nổi kết hợp với vạt chắn (skirt) chìm dưới mặt nước và đối trọng để giữ phao thẳng đứng. Có nhiều loại khác nhau tùy thuộc vào điều kiện sóng, gió, dòng chảy:
- Phao quây bờ (Containment Booms): Loại phổ biến nhất để khoanh vùng trên mặt nước.
- Phao thấm dầu (Sorbent Booms): Kết hợp khả năng quây và thấm hút dầu nhờ vật liệu thấm tích hợp.
- Phao chắn dòng chảy (Current Booms): Được thiết kế đặc biệt để chịu được dòng chảy mạnh.
- Phao bờ (Shoreline Booms): Dùng để bảo vệ khu vực bờ biển nhạy cảm.
- Ứng dụng: Khoanh vùng sự cố tràn dầu trên biển, sông, hồ, trong cảng, khu vực neo đậu tàu thuyền.
Vật Liệu Thấm Dầu
- Công dụng: Được sử dụng để hấp thụ trực tiếp dầu tràn trên mặt nước hoặc trên đất liền. Vật liệu này có khả năng thấm hút dầu cực mạnh trong khi đẩy lùi nước.
- Đặc điểm: Đa dạng về hình dạng và vật liệu:
- Tấm thấm dầu (Pads): Dạng tấm mỏng, dùng để lau chùi các vết dầu nhỏ hoặc trải trên bề mặt bị ô nhiễm.
- Cuộn thấm dầu (Rolls): Tương tự tấm thấm nhưng dạng cuộn dài, phù hợp với khu vực lớn hoặc để trải dọc theo chân tường, máy móc.
- Phao/Xúc xích thấm dầu (Socks/Booms): Dạng hình trụ dài, mềm dẻo, dùng để quây các vết dầu nhỏ hoặc đặt xung quanh máy móc, thiết bị để ngăn dầu chảy lan.
- Gối thấm dầu (Pillows): Dạng hình vuông/chữ nhật như chiếc gối nhỏ, có khả năng thấm hút lượng lớn dầu, dùng cho các khu vực tập trung dầu.
- Hạt thấm dầu (Loose Granules): Dạng hạt nhỏ, dùng rắc trực tiếp lên vết dầu tràn trên đất hoặc sàn nhà xưởng.
- Vật liệu: Phổ biến nhất là sợi polypropylene tổng hợp (có khả năng kỵ nước, chỉ thấm dầu) hoặc các vật liệu hữu cơ (peat moss, sawdust, bông…).
- Ứng dụng: Xử lý các vết tràn dầu nhỏ đến trung bình trên nhiều bề mặt (nước, đất, sàn nhà xưởng, bãi đỗ xe…), làm sạch các khu vực sau khi đã thu hồi lượng lớn dầu.
Thiết Bị Thu Hồi Dầu
- Công dụng: Máy móc chuyên dụng để vớt/thu hồi lượng lớn dầu nổi trên bề mặt nước sau khi đã được phao quây tập trung.
- Đặc điểm: Có nhiều nguyên lý hoạt động khác nhau:
- Skimmer đĩa (Disc Skimmers): Sử dụng các đĩa quay được làm từ vật liệu kỵ nước. Dầu bám vào đĩa khi quay qua lớp dầu và được gạt vào máng thu.
- Skimmer trống (Drum Skimmers): Tương tự skimmer đĩa nhưng sử dụng trống quay.
- Skimmer vành tràn (Weir Skimmers): Cho phép lớp dầu mỏng trên bề mặt tràn qua một ngưỡng và được thu vào bể chứa. Hiệu quả khi dầu tích tụ dày.
- Skimmer bàn chải (Brush Skimmers): Sử dụng hệ thống bàn chải quay để nâng dầu lên.
- Skimmer đai (Belt Skimmers): Sử dụng đai làm từ vật liệu kỵ nước để nâng dầu lên.
- Ứng dụng: Thu hồi dầu hiệu quả trong các khu vực dầu được khoanh vùng bởi phao, trên biển, sông, hồ, bể chứa.
Bơm và Hệ Thống Chuyển Dầu
- Công dụng: Sau khi dầu được skimmer thu hồi hoặc vật liệu thấm dầu bão hòa, cần có hệ thống bơm và đường ống để chuyển chúng đến các bể chứa tạm thời.
- Đặc điểm: Các loại bơm chuyên dụng cần có khả năng xử lý chất lỏng có độ nhớt khác nhau và chống ăn mòn.
- Ứng dụng: Vận chuyển dầu thu hồi từ skimmer hoặc bể gom tạm thời đến nơi lưu trữ hoặc xử lý.
Chất Phân Tán Dầu
- Công dụng: Là hóa chất được phun lên bề mặt dầu để phá vỡ các liên kết, chia nhỏ dầu thành các hạt li ti, giúp chúng hòa tan (phân tán) vào cột nước.
- Đặc điểm: Đây là phương pháp gây nhiều tranh cãi về tác động môi trường, vì nó không loại bỏ dầu mà chỉ chuyển vị trí của dầu từ bề mặt xuống dưới nước, có thể ảnh hưởng đến sinh vật sống trong cột nước. Việc sử dụng chất phân tán dầu thường được quy định chặt chẽ và chỉ được phép trong các điều kiện cụ thể (ví dụ: sự cố tràn dầu quy mô lớn trên biển mà các phương pháp khác khó thực hiện, hoặc khi cần bảo vệ các khu vực nhạy cảm trên bờ).
- Ứng dụng: Thường dùng cho sự cố tràn dầu trên biển mở, với sự cho phép và giám sát của cơ quan chức năng.
Chất Tẩy Rửa và Làm Sạch
- Công dụng: Sử dụng để làm sạch các bề mặt bị dính dầu như tàu thuyền, công trình, đá, bê tông sau khi đã thu hồi lượng lớn dầu.
- Đặc điểm: Cần lựa chọn các sản phẩm thân thiện với môi trường, có khả năng phân hủy sinh học cao để tránh gây ô nhiễm thứ cấp.
- Ứng dụng: Vệ sinh các bề mặt cứng bị ảnh hưởng bởi dầu tràn.
Bộ Dụng Cụ Xử Lý Tràn Dầu
- Công dụng: Là tập hợp các sản phẩm khắc phục sự cố tràn dầu cơ bản được đóng gói sẵn trong thùng, túi hoặc container, phục vụ cho công tác ứng phó nhanh ban đầu.
- Đặc điểm: Thường bao gồm vật liệu thấm dầu (tấm, cuộn, xúc xích), phao quây nhỏ, túi đựng chất thải, găng tay, kính bảo hộ, hướng dẫn sử dụng. Có nhiều kích cỡ khác nhau cho các loại chất lỏng và quy mô sự cố khác nhau (dầu, hóa chất, chất lỏng đa năng).
- Ứng dụng: Trang bị tại các khu vực có nguy cơ tràn dầu cao như nhà xưởng, trạm xăng, trên xe bồn, tàu thuyền để ứng phó tức thời với các sự cố nhỏ.
Công Nghệ Mới Trong Xử Lý Tràn Dầu
- Công nghệ Vệ tinh và Viễn thám: Sử dụng các cảm biến radar khẩu độ tổng hợp (SAR) hoặc cảm biến quang học tiên tiến trên vệ tinh, chúng ta có thể phát hiện vết dầu loang trên mặt biển cả trong điều kiện mây mù hoặc ban đêm.
- Máy bay không người lái (Drone): Drone được trang bị camera độ phân giải cao (thường có khả năng chụp ảnh nhiệt hoặc đa phổ) có thể bay thấp và sát mặt nước, cung cấp hình ảnh chi tiết và sắc nét về vết dầu.
- Hệ thống Cảm biến và Phao Thông minh: Các phao nổi được trang bị cảm biến hóa học và vật lý có thể phát hiện sự hiện diện của dầu trong nước và truyền dữ liệu theo thời gian thực về trung tâm điều khiển.
- Trí tuệ Nhân tạo (AI) và Phân tích Dữ liệu Lớn (Big Data): AI được sử dụng để xử lý lượng lớn dữ liệu thu thập từ vệ tinh, drone và cảm biến.
Những thiết bị xử lý tràn dầu phục vụ giám sát này không chỉ giúp phản ứng nhanh hơn mà còn cung cấp thông tin chi tiết hơn, tạo nền tảng cho các bước xử lý tiếp theo.
Kết Luận
Các công nghệ mới trong xử lý tràn dầu đang mở ra những khả năng chưa từng có, giúp chúng ta phản ứng nhanh hơn, hiệu quả hơn và giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường biển. Từ vệ tinh giám sát, vật liệu siêu thấm hút, đến robot tự hành và trí tuệ nhân tạo, mỗi bước tiến công nghệ đều là một hy vọng mới cho việc bảo vệ “lá phổi xanh” của hành tinh chúng ta.